Inicijativa Fondu za šume AP Vojvodine – „Pošumimo Vrbas, Temerin i Sečanj“

Zakoni, propisi, republički i pokrajinski fondovi za šume samo su delovi sistema i instrumenti za sprovođenje politike u oblasti šumarstva. Opštine i gradovi, međutim, nezaobilazni su akter, jer od njih mora krenuti inicijativa za pošumljavanje konkretnih površina. Praksa nam ukazuje da sa lokala ove inicijative gotovo da nema.

Važan razlog koji onemogućava pošumljavanje je i nedostatak višegodišnjih operativnih planova pošumljavanja. U 2022. godini, u AP Vojvodini jedino je Opština Srbobran imala ovakav plan.

Sa druge strane, sve opštine i gradovi u AP Vojvodini imaju lokalne prostorne planove, koji su usvojeni u periodu od 2006. do 2014. godine. U svim planovima date su površine šuma i šumskog zemljišta, kao i očekivana površina do isteka plana. Podaci datiraju iz perioda od 1992. do 2009. godine. Po ovim podacima, u AP Vojvodini ima 150,5 hiljada hektara šuma i šumskog zemljišta. Do 2025–2030, kada planovi ističu, planirano je da bude 160,2 hiljade hektara, što je za samo 9,7 hiljada hektara više. Ni Uprava za šume, ni Pokrajinski sekretarijat za poljoprivredu, šumarstvo i vodoprivredu, ni lokalne samouprave nemaju podatke o trenutnoj šumovitosti, tako da ne možemo znati da li su ovi planovi ostvareni. Čak 25 od 45 opština i gradova uopšte nije planiralo povećanje površine šuma i šumskog zemljišta, ili je to povećanje minimalno (ispod 3 odsto).

Svesni ovih problema, kao i činjenice da žive u grupi najmanje šumovitih opština u AP Vojvodini, Ekološka udruženja i pokreti građana u opštinama Vrbas, Temerin i Sečanj traže da skupštine ovih opština podnesu Pokrajinskom sekretarijatu za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo inicijativu:

Da se u predlog Godišnjeg programa korišćenja sredstava Budžetskog fonda za šume AP Vojvodine za 2024. godinu uvrsti aktivnost – Izrada lokalnih planova pošumljavanja, kao podtačka, u okviru programske aktivnosti 0106-1001: Održivi razvoj i unapređenje šumarstva.

Ovi višegodišnji planovi pošumljavanja morali bi da budu operativni – da sadrže listu konkretnih površina koje su lokalne samouprave izdvojile za pošumljavanje, na kojima su rešeni imovinsko-pravni i katastarski odnosi, sprovedena neophodna istraživanja, zatim da su određene vrste koje će se na datim površinama saditi, upravljači koji će se o tim šumama brinuti nakon sadnje, koliko će sve ove aktivnosti koštati i u kom roku će se sprovesti. Zakon o šumama ne propisuje kao obavezno usvajanje ovih planova, ali u dosadašnjoj praksi se pokazalo da je njihovo postojanje neophodno.

Dosadašnja praksa Sekretarijata bila je da se ovakvi planovi izrađuju jednokratno, samo za male površine od nekoliko hektara za koje su se lokalne samouprave prijavile na konkurs za pošumljavanje. Višegodišnji planovi izrađivali bi se za teritoriju lokalnih samouprava u celosti, za duži vremenski period. Sa ovako pripremljenim planovima opštine bi kasnije konkurisale kod Fonda za šume AP Vojvodine, kod republičkih organa, ili kod drugih donatora.

Projekat „Pošumimo Vrbas, Temerin i Sečanj“ sprovode Udruženje za zaštitu šuma (Novi Sad) i Ekološki centar „Stanište“ (Vršac), uz podršku Hajnrih Bel fondacije. Lokalni partneri su Ekološki pokret Vrbasa, Ekološka inicijativa Temerin i Udruženje građana „Ozon“ (Sečanj).

Stavovi izraženi u ovom članku su stavovi autora i ne predstavljaju nužno stavove Hajnrih Bel fondacije.